Persónlagað medisin
Genomvísindi
Genomið fevnir um alt arvatilfarið (DNA-ið) í eini kyknu, og tað er staðsett í kromosomunum.
03. oktober 2024
Genom
Allar livandi verur hava eitt genom: plantur, bakteriur, virus, djór og menniskju.
Genomið hjá menniskjanum inniheldur uml. 20.000 ílegur, sum tó bert eru 1-5 % av genominum. Restin varð fyrr rópt junk-DNA, tí tað var hildið ongan týdning at hava, men so er ikki. Hóast vitanin um henda partin av genominum enn er avmarkað, so er greitt, at hesin parturin hevur ein avgerandi leiklut í stýringini av ílegum og genomi, so tey ”tendra” og ”sløkkja”, tá tey skulu.
Genomið ger av, hvør tú ert, og upplýsingar um genomið kunnu í ávísum førum staðfesta orsøkina til sjúku. Stór tøknilig frambrot innan ílegutøkni hava gjørt, at til ber at lesa allan arvastreingin (genomið) í senn, bæði skjótt og lutfalsliga bíliga. Tað merkir, at allar tær kendu ílegurnar kunnu verða kannaðar samstundis. Tílíkar kanningar hava givið innlit í bæði vanlig og sjáldsom ílegufrábrigdi og økt vitanina um sjúkur. Genom verða tí lisin sum ongantíð áður, bæði til kliniska nýtslu á sjúkrahúsum og til gransking.
Les um genomlesing.